Þegar hádegi föstunnar, tímabil ígrundunar í undirbúningi fyrir páska, lýkur, halda margir kristnir langan föstudag. Þessi dagur kemur, á óvart, á föstudaginn eftir heilagan fimmtudag og fyrir páskadag. En hvað er Föstudaginn langa og af hverju fögnum við því?
„Föstudagur er dagurinn sem kristnir menn minnast þjáningar og aftöku Jesú af heimsveldi rómverska hersins í Jerúsalem,“ segir prófessor og jesúítprestur Bruce Morrill, doktorspróf, Edward A. Malloy formaður kaþólskra fræða við Vanderbilt Divinity School í Nashville. „Dagurinn beinist að ástríðu og dauða Jesú.“
Oft er það hátíðlegur dagur, sem sumir hafa fastan dag. Því næst fylgja þrír dagar sem Jesús var lagður í gröfina áður en hann reis upp á páskadag.
Þó að við þekkjum almenna hugmynd um hvers vegna dagurinn er viðurkenndur, eru ennþá nokkrar spurningar sem þú gætir ekki vitað svara við um þennan heilaga dag. Hvers vegna köllum við það „gott“ ef þetta er hátíðlegur dagur? Og hversu lengi hefur það sést? Þú gætir verið hissa á hefðirnar í kringum þennan dag og hvað það þýðir fyrir páskatímabilið.
Af hverju fögnum við föstudeginum?
Dagurinn hefur verið minnst í margar aldir. „Við höfum sögulegar vísbendingar frá þessum 4þ aldar dagbók um auðuga konu, Egeríu, sem fór í pílagrímsferð til Jerúsalem, “segir Morrill. „Hún skrifaði um ferðir sínar og innihélt hvernig kristnir menn héldu pálmasunnudag og aðrar helgisiði.“ Að lokum, þegar kristindómurinn breiddist út, sást dagurinn í öðrum frumkirkjum á stöðum eins og Antíokkíu, Róm og Konstantínópel.
Af hverju er það kallað föstudagur?
Það er líklegt að þetta nafn komi frá orðinu „gott“ sem þýðir einu sinni „heilagt“, kenning studd af mörgum málvísindum og jafnvel Oxford English Dictionary. Sumir málvísindamenn og sagnfræðingar ræða um kenningarnar um að gott gæti einnig komið frá henni þegar hún var kölluð „föstudagur Guðs“. Margir geta þó ekki fundið hlekk milli orðanna tveggja eins og Slate útskýrir.
Hvernig er fagnað á föstudaginn?
Mismunandi leiðir til að heiðra daginn hafa þróast og enn eru stundaðar margar hefðir og vinsælar helgidómar.
Á miðöldum vinsældir Frans frá Assisi táknræna pílagrímsferð ef þú gætir ekki komið þér til Jerúsalem, þekktar sem Stöðvar, eða Vegur krossins, segir Morrill. Andúðin felur í sér krossa sem eru dreifðir með millibili (bæði inni og úti) ásamt listum eins og málverkum eða skúlptúrum sem sýna lykilatriði úr lífi Jesú. Fólk hættir að biðja, hugleiða og lesa eða heyra biblíuleg leið á hverri stöð. Oftast er beðið á föstudaginn og sérstaklega á föstudaginn.
pacaypallaGetty Myndir
Ástríðuleikrit, sem leikrita síðustu daga ævi Jesú, hófust einnig á miðöldum. Sá sem haldinn var í Oberammergau í Þýskalandi hefur verið fluttur á tíu ára fresti allt til ársins 1634.
Aðrir eru haldnir árlega á ýmsum stöðum um landið svo sem í San Antonio í Texas; Southington, Connecticut; og Eureka Springs, Arkansas. Sumir trúfastir heimsækja sjö mismunandi kirkjur á föstudaginn langa og eyða stundarstund af bænum. Aðrir mæta í guðsþjónustur byggðar á sjö síðustu orðum (eða beinum tilvitnunum) í Jesú með lestri Biblíunnar, prédikun, bænir og sálma.
Getty myndir
Fasta og mæta í trúarþjónustur eru hluti af minningarhátíðinni fyrir marga á föstudaginn. Til dæmis, fyrir rómverska kaþólikka, er trúarþjónustan á föstudaginn langan miðjan hluta þriggja daga langrar helgisiði, eða opinberra helgisiða, kallað Triduum. „Þetta er helgasta helgisögn ársins,“ segir Morrill.
Anglíkön, rétttrúnaðarmál og mörg mótmælendatrúar halda einnig sérstaka þjónustu á föstudegi til að minnast þjáningar Jesú í undirbúningi fyrir hátíð upprisunnar á páskadag.